Seksueel geweld is een extreme vorm van grensoverschrijding en dat vormt je heel erg als overlever. De gevolgen zijn ernstig en groot voor het slachtoffer maar voor de omgeving is het soms ook ingewikkeld. Hoe het trauma invloed heeft op je gedrag en je persoonlijkheid verschilt per persoon.
Het grootste probleem van dat je grenzen gecrusht zijn betekend dat je opzoek moet naar nieuwe. Omdat je “geleerd” hebt dat nee zeggen niet helpt, dat wat jij wel of niet wilt er niet toe doet, kan dat resulteren in grenzeloos gedrag (grenzen stellen werkt toch niet). Je laat je makkelijk meevoeren door wat een ander wil en raakt kwijt wat je zelf wil. Of apathie: mensen doen toch wel wat ze willen en jou wil doet er niet toe. Maar bij weer een ander kan het resulteren in het opgooien van enorme muren. Geslotenheid en geremd gedrag. Je durft jezelf niet open te stellen uit angst dat er opnieuw misbruik van je zal worden gemaakt. Je durft je niet te laten gaan en mensen ervaren je als verkrampt. Het maakt eenzaam.
Een overlever kan heftig reageren op wat voor niet getraumatiseerde mensen een kleinigheid lijkt, maar voor de overlever voelt als het weer opengaan van een diepe wond. Je probeert op zo’n moment opnieuw grenzen te stellen en omdat de wond zo diep is en de pijn die daarmee opnieuw wordt gevoeld zo intens gaat dat gepaard met een heftigheid die niet altijd wordt begrepen.
Ook ben je tijdens de traumatische gebeurtenis de controle kwijt. Om te voorkomen dat dat weer gebeurd kan je als overlever in een constante alerte staat verkeren. je bent dan continu je omgeving aan het scannen voor gevaar. Je traint je voelsprieten ermee, maar het put je ook uit en zorgt ervoor dat je slecht kan ontspannen en op de langere termijn resulteert dat in mogelijk zware depressie. Een ander mogelijke reactie is proberen jezelf extra groot te maken en dominant te zijn. Om zo de controle over de omgeving te behouden uit angst voor een nieuwe traumatische gebeurtenis.
En het “terugpakken” van controle bestaat er ook vaak uit de gebeurtenis in je hoofd zo te verdraaien dat je als slachtoffer schuld had aan het geweld. Omdat dat een manier is om je wat minder machteloos te voelen. Je wou het immers zelf, want je lichaam reageerde op aanraking. Of hebt de verkeerde keuzes gemaakt die leidden tot het geweld. Een heel begrijpelijke reactie maar wel helemaal verkeerd, omdat je jezelf daarmee met een ondraagbaar groot en volkomen onterecht schuldgevoel opzadelt en natuurlijk de dader de hand boven het hoofd houdt.
Op het gebied van seksualiteit en intimiteit zijn de gevolgen groot. Omdat je zelfbeeld een enorme klap krijgt kan het betekenen dat je je daarnaar gaat gedragen: ik ben blijkbaar niks meer dan een gebruiksvoorwerp. Je voelt weinig zelfwaardering en mensen kunnen makkelijk misbruik van je maken. Sommige slachtoffers belanden zo in de handen van een pooier die misbruikt maakt van het gebrek aan zelfrespect.
Grenzeloos seksueel gedrag kan voorkomen als gevolg bij sommige overlevers. De dader “leerde” dat je het consent/vertrouwen opbouwen kan overslaan. De ander doet toch wel met me wat die wil.
Een ander kan juist een enorme blokkade voelen als het gaat om intimiteit. Het is gekoppeld aan angst en geweld en een ander toelaten kan teveel nare gevoelens oproepen. Je loopt er dan juist voor weg.
Trauma drukt je met de neus op de meest donkere kanten van menselijk gedrag. Dit kan leiden tot een zwaarmoedige persoonlijkheid. Of juist in het vluchten ervoor in extreem alcohol of drugs gebruik. Wat tevens een poging kan zijn gevoelens van woede en verdriet te onderdrukken omdat die zo groot zijn dat je het gevoel hebt het niet aan te kunnen ze toe te laten. Een ander gebuikt juist helemaal niks uit angst de controle kwijt te raken.
Je ziet als getraumatiseerd persoon soms gevaar wat er niet is, maar soms zie je juist gevaar waar andere mensen blind voor kunnen zijn. Omdat de omgeving het slachtoffer vaak ziet als iemand vol problemen die geholpen moet worden sluiten mensen zich vaak af voor de andere kant van de medaille. Je kunt maar beter wel gebruik maken van de extra gevoeligheid die overlevers hebben. Ze kunnen je wijzen op mensen die slechte intenties hebben en andere dingen die je niet aanvoelt. In werk of familie situaties bijvoorbeeld is de neiging van veel mensen seksuele intimidatie af te doen als hooguit een slechte grap. De seksueel getinte opmerking van een oom naar een kind als flauwigheid. Getraumatiseerde mensen weten wel beter. Ze voelen de intentie achter de aanraking. Ze voelen de ware intentie achter de als grap verpakte opmerking en het wordt hoog tijd dat de samenleving gaat in gaat zien dat de opmerkingen van de oom of van de collega een onderliggend probleem aan de oppervlakte duidelijk maakt. De oom heeft wellicht fantasieën over het kind en gaat op enig moment wellicht verder de fout in. En de collega heeft bijvoorbeeld totaal geen respect voor vrouwelijke collega’s of vrouwen in het algemeen.
Overlevers weten dat er niet zoiets bestaat als een veilige omgeving omdat het je familie is. Of dat de man deugd omdat die bevriend is met je ouders. Of dat de jongen die bewuste avond ook te vertrouwen was omdat je al jaren bevriend met hem was. je leert dat er overal slechte mensen rondlopen. Ook vlakbij. Ook in de familie. Ze zitten soms dag in dag uit bij je aan de eettafel. Het betekend misschien dat een overlever ervoor kiest vooral zelf mensen uit te kiezen om mee om te gaan. In plaats ervan uit te gaan dat de familie een veilige haven zou zijn. Ze hebben immers ervaren dat dat niet altijd zo is. Het zou goed zijn als iedereen dat bewustzijn zou overnemen en goed op zou letten of er in je directe omgeving een dader rondloopt. Let op signalen van kinderen in je omgeving.
En qua het omgaan met overlevers: ga nooit zomaar over grenzen. Check of de persoon iets wel of niet wilt voor je iets doet en respecteer de grenzen die aangegeven worden. Altijd. Ook als je zelf het liever anders zou zien.
Obed
07-11-2021
